Azerbaycan Literatüründe Nevruzun Doğuş Hikayesi | Meleklicom

Oğuz oğlu zağada (mağarada) yaşayanda kıştan yaman gorhardı… ona göre ilin üç feslinde hazırlık görer, dünyanın nazı nimetlerini toplar zağaya getirerdi. Bir il çok çetin geçti. Oğuz oğlunun ağuzesi (yiyeceği) tükendi. Çaresiz kalan oğuz oğlu Büyük çilenin 30. Günü zağadan bayıra çıktı ki yemeye bişey tapsın yesin. Ne geder gezdi ne geder axdardı (aradı) heşne tapammadı. ‘’saggalı buz bağladı’’ ‘’eli ayağı dondu’’ kör-pişman dala gayıdanda gabağına bidene gurt balası çıktı.

-Oğuz oğlu bu garda boranda ne axdarırsan tapammırsan?

Oğuz oğlu başına gelenleri gurda bir bir anlattı. İlin aylarından kileylendi. Dediki:

-Ele ay var ki yahşı dolanırıh, ele ay var ki acımızdan gırılırıh. Ayları terifledi, ayları yamanladı.

üçü cennet bağıdı

üçü bize yaxcıdı

üçü yığıp getirer

üçü vırıp götürer

Gurt balası dedi ay Oğuz oğlu; gabahdaki yolun sonunda seni bir sürü goyun, bir gucah sümbül, bir cehre, bir de el değirmeni gözlüyür, onları alıp zağaya aparasan. Goyunu kesip etini yiyesen, ‘’yününü de cehrede ip eyiresen öze paltar tohuyup eyne geciresen’’ , sümbülünde denini de el değirmeninde eliyip un eliyesen özüne çöreh pişiresen, ancak ele kışı çıkararsan. Ancak verdiğim emanettlerden gerek mugeyyet olasan. Sümbülü ve goyunu gerek özün arttırasan. Guzuları el üstünse saklayıp böyüdesen. Sümbülün denini yere sepesen  ve onu alnının teriyle suvarasan. Oğuz oğlu deyilenleri yaptı kışı keyfi kök dolandı. Yazda sürüleri dağlara yaydı. Sünbülü toprağa serpti. Gece-gündüz çalıştı. Oğuz oğluna bir bolluh geldi ki gel göresen.

Oğuz oğlu gurt balasına denk geldiği Çilenin 30. Gününde her yıl bayram yaptı. İlin ahır çerşenbe günü yedi,içti golu-gonşuya getti.. deyiller ele Oğuzlar o günnendi bayram eledi ve bu bayramın adını NEVRUZ goydu.Nevruz halk arasında bolluğa berekete ,yaratıcı çalışmağa ışık tuttu. Halk bayrama 40 gün kala hazırlıklara başlamış NEVRUZ öncesi nağmeler üretmiş, bu nağmelerle etin, sütün, yoğurdun, bulamanın, yağın, peynirin bol olması arzulanmıştır.